Bij menigeen spreekt de markt rondom het fenomeen truffel tot de verbeelding. De meeste mensen denken direct aan Italië, maar de belangrijkste truffelmarkt van Europa vindt plaats In Richerenches een klein dorpje in de Vaucluse in Zuid Frankrijk. De Vaucluse is in Frankrijk de grootste regio waar de zgn.Truffes du Perigord (Tuber Melanosporum) gevonden worden. De benaming Truffes du Perigord is verwarrend, men denkt dat deze truffels allemaal in de Perigord gevonden worden, maar het is een botanische naam en niet een geografische naam wat veel mensen denken. Het gaat hier om de zwarte, oftewel wintertruffel. De officiële jaarlijkse opening van deze markt vindt plaats de eerste zaterdag vanaf 15 november en vervolgens tot eind maart is er iedere zaterdagochtend truffelmarkt. Vanuit heel Europa komen chefs en inkopers hiernaartoe om de truffels in te kopen. Meer dan 700 kilo wordt er per week verhandeld, 70% van de nationale productie, vanuit de kofferbak en ..cash!

Nadat er ooit een goed georganiseerde overval was gepleegd met een flinke buit, is de beveiliging flink opgeschroefd: het kleine stadje wordt op zaterdagochtend omgetoverd tot een soort vesting met afzettingen op de in- en uitvalswegen en met nadrukkelijk aanwezige gewapende gendarmerie in de straatjes.

@Astrid

In 2015 bezochten wij voor het eerst deze markt. Nu ligt Richerences  niet in de Ardèche maar in de aangrenzende regio de Vaucluse. Dus vroeg op pad. Daar aangekomen om 08.30 uur was er echter nog nauwelijks bedrijvigheid te bekennen, dus doken we een café in voor een petit café. Tot onze verbazing stond het café echter bomvol met luidruchtige fransozen. Wij waren één van de weinigen die een niet-alcoholische drank namen! Het blijven Fransen. Wij schoven aan bij een stel kerels. Bij navraag bleek de markt er wel degelijk te zijn en wel in het zijstraatje, wachtend op het startsein. Na de koffie liepen we het genoemde straatje in waar echter alleen auto’s geparkeerd stonden, dus op zoek naar meer informatie togen we naar het lokale office de tourisme. Binnen stonden een paar dames in vol ornaat: grote prachtig versierde capes, hoofddeksels en een imposante ketting om de hals. Zij vertelden mij dat ze leden waren van de Confrérie des Chevaliers du Diamant Noir, de zgn. truffelorde. Deze Confrérie heeft als taak de bescherming en promotie van de truffel. De leden van de truffelorde zouden die dag de truffelmarkt officieel openen. Na een gezellig gesprek nodigden ze ons, tot onze grote verrassing, uit om als speciale gast aanwezig te zijn bij hun feest na afloop van de markt! Een uitnodiging die wij natuurlijk van harte aanvaardden.

@Astrid

De truffelmarkt is in twee delen verdeeld: enerzijds de professionele markt in de Cours de Mistral waar alleen truffels verkocht worden en anderzijds de detailhandel en de particuliere markt in de Avenue de Rabasses (rabasse is de Provençaalse benaming voor truffel). Op deze laatste markt worden naast truffels ook andere lekkernijen verkocht. Ook kun je hier zgn. truffelboompjes kopen. Verwacht echter geen wonder, pas na een jaar of zeven kunnen er misschien truffels onderaan groeien mits de temperatuur goed is, de grond kalkrijk genoeg is en nog wat schijnbaar nietige details kloppen. Zo moet men ook over een daarvoor afgerichte hond beschikken om de truffels op te sporen. Met een varken lukt het ook, alleen hebben die de neiging om de lekkernij zelf op te eten. En probeer een varken maar eens tegen te houden als die zo’n lekker hapje heeft gevonden.

@Astrid

@Astrid

Na de intocht van de Chevaliers du Diamant Noir door de hoofdstraat van het stadje gingen het geheel richting de kerk. Op het plein werd er gezongen en werd de markt officieel geopend: bij de eerdergenoemde auto’s konden de kofferbakken open. Het serieuze spel van ruiken, kwalificeren, meten en wegen kon beginnen en een prijs werd uiteindelijk overeengekomen. In 2006 is er een norm vastgesteld voor de verse truffel om het aanbod te verbeteren en te kwalificeren:

  • de truffels moeten heel zijn en zonder breuken;
  • ze moeten schoon en geborsteld zijn zonder parasieten of vervuiling;
  • ze moeten meer dan 5 gram wegen.

Er zijn 3 categorieën truffels:

  • Categorie extra: van superieure kwaliteit en een gewicht van 20 gram of meer
  • Categorie I: een goede kwaliteit met kleine beschadigingen met een gewicht van 10 gram of meer
  • Categorie II: alle overige truffels met een gewicht van 5 gram of meer.

Toch moet je als koper goed op je hoede zijn. In het verleden kwam het voor dat truffels werden geïnjecteerd met een beetje water om het gewicht te verhogen. Daarnaast vond een enkele koper ook wel eens een klein steentje midden in zijn voor veel geld aangekochte truffel. En dit steentje was er niet door de natuur in gekomen…..De verkoper was inmiddels opgegaan in de alom aanwezige anonimiteit.

De prijzen van de truffels lopen op naarmate de feestdagen naderen. Een kwestie van vraag en aanbod. De prijs rond de feestdagen kan gemakkelijk een drievoud zijn dan die van november! In februari zijn dezelfde truffels beduidend lager in prijs en net zo lekker.

De handel zelf gebeurt met behoorlijke discretie. In pottenkijkers hebben ze geen zin, men is behoorlijk argwanend. En even in een auto kijken als toerist is er niet bij. Dan word je verwezen naar de markt in de andere straat. “Vous êtes journaliste?” werd mij regelmatig gevraagd. Met andere woorden, laat ons maar onze handel doen, geen publiciteit. De uitnodiging van onze nieuwe truffelvrienden werkten dan ook in ons voordeel om een praatje aan te gaan en om toch in die kofferbak te mogen kijken die soms vol stond met kisten gevuld met truffels!

@Astrid

Om 12.00 uur is de markt afgelopen en in no time is het straatje weer verlaten alsof er nooit iemand is geweest. Een lucratieve ochtend voor velen. Voor ons ging het feest echter verder want we waren uitgenodigd voor de truffellunch met de Chevaliers en hun gasten in de pastorie van de kerk. Een warm welkom voor les Hollandais met een aperitief, gevolgd door een gezellige, rumoerige en vrolijke middag, waar met het gebruikelijke Franse lawaai en armgezwaai toespraken werden gehouden, anekdotes werden verteld en liederen gezongen (die wij meestal totaal niet begrepen). Dit alles overvloedig besprenkeld met wijn van een naburig wijnhuis. Traditioneel heeft deze drie gangen-lunch een omelette aux truffes als hoofdgerecht, een jaarlijks hoogtepunt! Wij als nuchtere Hollanders werden ingewijd in deze voor hen zo bijzondere gebeurtenis waar ze al weken naar uitgekeken hadden. Een unieke ervaring die we nooit hadden willen missen. Nog steeds zijn we bevriend met onze ridders en worden we ieder jaar weer uitgenodigd.

@Astrid

De truffel is een kostbaar product, als alternatief kun je in sommige gerechten uitstekend met truffel tapenade i.p.v. verse truffel aan de slag. Bijv. in een risotto. Wil je toch een beetje truffel proeven, maar geen zin om zelf iets te maken; ik kwam toevallig in Apeldoorn in een kaaswinkel, genaamd het “Kaaslokaal”, Daar verkopen ze diverse kazen met truffel.  Stuk voor stuk heerlijk met een vleugje truffel smaak. Ook heel feestelijk als kaasplankje ter afsluiting van een etentje. Met wat zoeken kun je ze vast ook elders in Nederland bij een lokale kaasboer vinden.